Η ιδέα της δημιουργίας ενός μακεδονικού πολιτικού έθνους βρίσκεται και πάλι στην επικαιρότητα από μια συγκεκριμένη πρωτοβουλία νεαρών Αλβανών ακτιβιστών και ονομάζεται «μακεδονικό κόνσεπτ». Σύμφωνα με αυτήν, η εθνικότητα ισοδυναμεί με την ιθαγένεια ξεπερνώντας τις εθνικές, θρησκευτικές, πολιτικές κατηγορίες ταυτοποίησης και σε πρώτη φάση ακούγεται διαφορετική, κατά κάποιον τρόπο ενδιαφέρουσα και ελκυστική, αλλά οι προσπάθειες εφαρμογής της στην κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα της Μακεδονίας απέτυχαν πολλάκις. Ο ιστορικός Τόντορ Τσεπρεγκάνωφ λέει:«Ένα παρόμοιο εγχείρημα για τη δημιουργία ενός μακεδονικού πολιτικού έθνους επιχειρήθηκε πριν από δέκα χρόνια, και πιθανότατα νωρίτερα, αλλά ακούγεται κάπως περίεργο. Σε χώρες, όπου η αρχή των εθνοτήτων υπάρχει εδώ και αιώνες, η έννοια του πολιτικού έθνους είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί. Το ερώτημα, που προκαλεί σκεπτικισμό σχετικά με αυτό το σχέδιο, είναι γιατί υπάρχει επιμονή μόνο για το μακεδονικό πολιτικό έθνος σε μια ευρύτερη περιοχή που περιβάλλεται από κράτη όπου η έννοια του έθνους είναι ισχυρή; Το ερώτημα είναι αν ο σκοπός αυτής της ιδέας είναι να χαθεί το μακεδονικό έθνος κράτος (etnička nacija). Τέτοιες ιδέες είχαν αποτύχει στο παρελθόν επειδή υπήρχε η υποψία για κρυφές προθέσεις. Έτσι κι αλλιώς, εξακολουθούμε να έχουμε ένα πολιτικό έθνος, το οποίο είναι συνδεδεμένο με την ιδιότητα του πολίτη, αλλά οι Αλβανοί της Μακεδονίας δεν ήθελαν ένα τέτοιο έθνος. Θα ήταν πολύ ωραίο αν οι Αλβανοί ξεπερνούσαν τον εθνοκεντρισμό τους και στρέφονταν προς την έννοια του πολιτικού έθνους, αλλά αμφιβάλλω ότι υπάρχει ειλικρινής διάθεση για κάτι τέτοιο αυτή τη στιγμή. Το πρόβλημα είναι βαθύτερο και, με όλες τις διαιρέσεις στην κοινωνία, αυτή τη χρονική στιγμή και επί χρόνια, απέχουμε πολύ από την υλοποίηση της έννοιας πολιτικό έθνος».
Η διαδικασία διαμόρφωσης των εθνών, δηλαδή η δημιουργία μιας αίσθησης κοινότητας ή η συμμετοχή σε κοινές αξίες ανθρώπινων ομάδων που ζουν σε μια συγκεκριμένη κρατική επικράτεια, ιστορικά προέκυψε από τη γαλλική επανάσταση στα τέλη του 18ου αιώνα (1789). Αυτή η έννοια του έθνους εξαπλώνεται περαιτέρω σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, όπου παλαιότερα το «ενοποιητικό» στοιχείο του πληθυσμού ήταν πίστη και η υπακοή στον άρχοντα. Όταν δεν υπάρχει κανένας Μονάρχης, η συνοχή του πληθυσμού δημιουργείται γύρω από τις κοινές αξίες όπως η γλώσσα, η θρησκεία, ο πολιτισμός που στην πραγματικότητα δημιουργούν το έθνος. Ωστόσο, η δυτικοευρωπαϊκή αντίληψη του έθνους τροποποιείται για να εφαρμοστεί στα Βαλκάνια, δεδομένου ότι όλα τα βαλκανικά κράτη αργότερα και με διαφορετικούς τρόπους δημιούργησαν την κρατική τους υπόσταση τους και η εθνικότητα έχει ήδη διαφοροποιηθεί. Ο Ήλια Ατσέσκι, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κυρίλλου και Μεθοδίου λέει:. «Σε αυτό το στάδιο της ανάπτυξης του μακεδονικού κράτους, μια τέτοια ιδέα για τη δημιουργία ενός λεγόμενου πολιτικού έθνους δεν είναι μόνο δύσκολα πραγματοποιήσιμη αλλά μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω διαίρεση του μακεδονικού ιστού. Το πολιτικό έθνος είναι βασικά μια ομάδα ανθρώπων σε ένα χώρο, οι οποίοι μοιράζονται μια μήτρα αξιών και ως εκ τούτου είναι πολύ σημαντικό ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούν οι εκπρόσωποι αυτού του πολιτικού έθνους. Αυτά τα θέματα στην μακεδονική μας πραγματικότητα βρίσκονται σε ένα στοιχειώδες επίπεδο. Το πολιτικό έθνος ισούται με την ιθαγένεια, και εκεί ξεκινούν οι δυστυχίες. Από νομική και πολιτική άποψη, η Μακεδονία εξακολουθεί να είναι ένα ενιαίο κράτος, αλλά στην πραγματικότητα και λειτουργικά είμαστε μια ομοσπονδία. Πώς θα υπάρξει ένα πολιτικό έθνος σε ένα κράτος που εισάγει τον νόμο για τη διγλωσσία; Η έννοια του πολιτικού έθνους ακούγεται συμπαθητική, αλλά είναι μια μεγάλη αυταπάτη στις περιοχές αυτές, όπου ο εθνικισμός έχει ισχυρή έκφραση και, όπως θα έλεγε κανείς, καθημερινή χρήση»,
Ο καθηγητής Γιόβε Κεκένοφσκι λέει: «Είναι καλή ιδέα κάποιος που είναι Μακεδόνας πολίτης να αισθάνεται Μακεδόνας. Ας είμαστε ρεαλιστές και ειλικρινείς. Γνωρίζουμε ότι απέχουμε πολύ από την υλοποίηση της ιδέας ενός μακεδονικού πολιτικού έθνους. Εάν ξεπεραστεί ο εθνοκεντρισμός και αναπτυχθεί η συνείδηση και η αφοσίωση προς το κράτος στο οποίο ανήκουν όλοι οι Μακεδόνες, μπορούν να επιτευχθούν οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός πολιτικού έθνους. Ωστόσο, η σημερινή κατάσταση στη χώρα μας απέχει πολύ από την εκπλήρωση αυτών των όρων». Η έννοια του πολιτικού έθνους στην Ευρώπη είναι λειτουργική στην Ελβετία, αλλά σε αντίθεση με τη βασική δυτικοευρωπαϊκή εθνική αντίληψη του έθνους, λειτουργεί καλύτερα στο λεγόμενο Νέο Κόσμο στην αμερικανική ήπειρο, στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία. Ο καθηγητής Τοντόρ Τσεπρεγκάνωφ, πρώην διευθυντής του Ινστιτούτου Εθνικής Ιστορίας της Μακεδονίας προσθέτει: «Στη Μακεδονία όπου η έννοια του έθνους είναι ισχυρή, η αμερικανική αντίληψη περί πολιτικού έθνους δεν μπορεί να εφαρμοστεί εν μία νυκτί. Έτσι, εάν δεχτούμε τη δημιουργία ενός πολιτικού έθνους στο κράτος της Μακεδονίας, τι γίνεται με τους Μακεδόνες στα γειτονικά κράτη; Θα γίνουν μέλη του πολιτικού έθνους της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Αλβανίας και της Σερβίας; Δεν έχουμε κατορθώσει ακόμη να δημιουργήσουμε μια κοινωνία πολιτών, η οποία αποτελεί ένα βήμα προς το πολιτικό έθνος.
Είναι περίπλοκη η διαδικασία δημιουργίας ενός πολιτικού έθνους ή, σύμφωνα με τις νέες ευρωπαϊκές τάσεις, η δημιουργία υπερέθνους (supranacija) που θα αφαιρέσει το εθνοτικό στοιχείο. Έχω πάει σε σεμινάρια της ΕΕ όπου συζητάμε ακριβώς πώς να δημιουργήσουμε το ευρωπαϊκό υπερέθνος, αλλά η διάθεση για την εφαρμογή μιας τέτοιας έννοιας μεταξύ των συμμετεχόντων από διαφορετικές χώρες είναι διαφορετική και εξακολουθεί να υπάρχουν μεγάλες επιφυλάξεις»,.